هنرمندانی که در سال ۱۳۹۹ آسمانی شدند

به گزارش خبرنگار برنا، در سال 1399 هر روز طبق اعلام وزارت بهداشت خبر تلخ درگذشت تعدادی از هموطنانمان به دلیل ابتلا به ویروس کرونا را می‌شنیدیم و این تلخ‌ترین و تکراری‌ترین خبر سال بود. در کنار این اخبار که می‌رفت گوشمان از آن پر شود و به آن بی‌توجه شویم شنیدن خبر درگذشت کسی که می‌شناختیم به ما گوشزد می‌کرد که آمار و ارقامی که هر روز اعلام می‌شود تنها یک عدد نیست.

هنرمندان نیز از همین افرادی بودند که همه می‌شناختیم و با آثارشان خاطرات بسیاری داشتیم. در سال 1399 تعدادی از هنرمندان کشورمان را از دست دادیم که البته تنها کرونا را نمی‌توان عامل این اتفاق دانست اما شیوع این ویروس همانطور که پیش‌تر مطرح شد مانعی بزرگ برای برگزاری مراسم‌های یادبود یا تشییع پیکری درخور بود. به همین دلیل در روزهای پایانی سال از برخی هنرمندانی که در سال 1399 از دست دادیم یاد می‌کنیم.

سیامک شایقی

سیامک شایقی کارگردان و فیلمنامه‌نویس سینما که به مدت ۳ سال به بیماری سرطان مبتلا بود در ۲۳ فروردین ۱۳۹۹ به کما رفت و صبح روز ۲۷ فروردین ۱۳۹۹ در سن ۶۵ سالگی درگذشت.

سیامک شایقی کارگردانی را در مدرسهٔ عالی سینما و تلویزیون آموخت و کارش را به عنوان منتقد سینمایی در ماهنامه فیلم آغاز کرد. وی همچنین فعالیت‌های هنری خود را با عنوان کارگردانی فنی در سازمان صدا و سیما آغاز کرد.

اما سیامک شایق بیش از هر چیز به عنوان کارگردان سینما مطرح است. آخرین اثر سینمایی او «ماه در جنگل» نام دارد که سال 1394 ساخته شد و از آثار مطرح این کارگردان می‌توان به فیلم‌های سینمایی «جهیزیه‌ای برای رباب»؛ «باغ فردوس، پنج بعد از ظهر» و «ابرهای ارغوانی» اشاره کرد.

محمدعلی کشاورز

محمدعلی کشاورز، ۳ خرداد ۱۳۹۹ بر اثر مشکل کلیه در بیمارستان آتیه بستری شد و در ۲۵ خرداد ۱۳۹۹ بر اثر نارسایی کلیه، در سن ۹۰ سالگی درگذشت. پیکر کشاورز در تاریخ ۲۷ خرداد ۱۳۹۹ در قطعه هنرمندان بهشت زهرا به خاک سپرده شد.

نخستین کار هنری محمدعلی کشاورز بازی در تله‌تئاتر «خودکشی» به کارگردانی علی نصیریان در سال ۱۳۳۹ بود. سپس در نمایش‌هایی همچون ویولن‌ساز کره‌مونا، آنتیگون، آندورا، ادیپوس شهریار، بازی استریندبرگ بازی کرد. کشاورز برای بازی در فیلم سینمایی «مادر» به کارگردانی علی حاتمی برنده جایزه سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد شد. او دارای نشان درجه یک فرهنگ و هنر بود و قطعاً می‌توان او را یکی از تأثیرگذارترین بازیگران تاریخ سینما و تلویزیون ایران دانست.

محمدعلی کشاورز یکی از مطرح‌ترین و بهترین بازیگران تاریخ سینمای ایران است که در آثار به یادماندنی و مطرحی ایفای نقش کرده است. از جمله فیلم‌های سینمایی مطرحی که کشاورز در آن‌ها حضور داشته می‌توان به فیلم‌های سینمایی «خشت و آینه»، «شطرنج باد»، «برزخی‌ها»، «کمال‌الملک»، «مادر»، «ناصرالدین شاه آکتور سینما»، «زیر درختان زیتون»، «روز واقعه» و «کمیته مجازات» اشاره کرد. او در مجموعه‌های تلویزیونی متعددی نیز ایفای نقش کرده است که شاید مطرح‌ترین آن‌ها «پدر سالار» باشد. از دیگر آثار کشاورز در تلویزیون می‌توان به سریال‌های «سربداران»، «افسانه سلطان و شبان» و «هزاردستان» اشاره کرد.

صدیقه کیانفر

صدیقه کیانفر بازیگر سینما و تلویزیون 5 خرداد 1399 بر اثر ایست قلبی درگذشت.

صدیقه کیانفر که فعالیت هنری خود را از سال 1336 با گویندگی و اجرای نمایش‌های رادیویی آغاز کرده بود در سال‌های اخیر نیز در رادیو فعالیت می‌کرد و در نمایش‌نامه‌هایی رادیویی به عنوان بازیگر حضور داشت.

کیانفر در فیلم‌های سینمایی و سریال‌های تلویزیونی متعددی ایفای نقش کرده است که از جمله آن‌ها می‌توان به فیلم‌های سینمایی «هامون»، «آپارتمان شماره 13»، «آن سوی آینه» و «دنیای پر امید» و سریال‌های تلویزیونی «پهلوانان نمی‌میرند»، «داستان یک شهر 2»، «شب دهم»، «میوه ممنوعه» و «کیمیا» اشاره کرد. مجموعه تلویزیونی «مرضیه» آخرین اثری است که از صدیقه کیانفر در تلویزیون پخش شده است.

سیروس گرجستانی

سیروس گرجستانی بازیگر مطرح سینما، تئاتر و تلویزیون پنجشنبه ۱۲ تیر ۱۳۹۹ به‌علت سکته قلبی در بیمارستان لواسانی تهران درگذشت. پیکر او در ۱۴ تیر ۱۳۹۹ در قطعه هنرمندان بهشت زهرا به خاک سپرده شد.

سیروس گرجستانی فعالیت هنری خود را با تئاتر از تماشاخانه سنگلج آغاز کرد. او در سال 1345 در دو فیلم سینمایی با نام‌های «بیست سال انتظار» و «مأمور دو جانبه» ایفای نقش کرد. پس از پیروز انقلاب اسلامی با فیلم «مجاهد» فعالیت بازیگری خود را ادامه داد و در آثار سینمایی و تلویزیونی متعددی ایفای نقش کرد.

از جمله فیلم‌های سینمایی مطرحی که گرجستانی در آن‌ها ایفای نقش کرده، می‌توان به فیلم‌های «تیغ و ابریشم»، «زرد قناری»، «مسافر ری»، «آکواریوم» و «پا تو کفش من نکن» اشاره کرد. مجموعه‌های تلویزیونی پرمخاطبی چون «امام علی (ع)»، «کیف انگلیسی»، «متهم گریخت»، «روزگار خوش حبیب آقا»، «گاوصندوق» و «زن بابا» اشاره کرد.

سریال «شرم» آخرین تجربه گرجستانی برای ایفای نقش در مقابل دوربین بود که با درگذشت او ایفای این نقش نیمه تمام ماند و سیاوش طهمورث به جای گرجستانی مقابل دوربین قرار گرفت.

خسرو سینایی

خسرو سینایی کارگردان سینما که در مرداد ۱۳۹۹ به دلیل عفونت ریه و ابتلا به کروناویروس سندرم حاد تنفسی ۲، در بخش مراقبت‌های ویژه بیمارستان امیر اعلم تهران بستری شده بود، در ۱۱ مرداد ۱۳۹۹ درگذشت. پیکر او ۱۲ مرداد ۱۳۹۹ بدون برگزاری مراسم عمومی و تنها با حضور خانواده‌اش در قطعه هنرمندان بهشت زهرا در کنار مزار محمّدعلی کشاورز به خاک سپرده شد.

خسرو سینایی در دانشگاه موسیقی و هنرهای نمایشی وین موسیقی خواند و پس از آن به تحصیل در رشته سینما مشغول شد که توانست با دو درجهٔ ممتاز در کارگردانی و فیلمنامه‌نویسی در سال ۱۳۴۶ از دانشگاه موسیقی و هنرهای نمایشی وین فارغ‌التحصیل شود.

خسرو سینایی فیلم‌های کوتاه و مستند بسیاری ساخته است که جوایز بسیاری نیز از جشنواره‌های مختلف دنیا از آن خود کرده است. از جمله آثار سینمایی مطرح او می‌توان به فیلم‌های «هیولای درون»، «عروس آتش» و «جزیره رنگین» اشاره کرد. مستندهای «مرثیه گمشده» و «گفت‌وگو با سایه» نیز از آثار مطرح این کارگردان هستند.

مستند «مرثیه گمشده» روایتگر مهاجرت هزاران لهستانی به ایران در سال‌های ۱۹۴۱ و ۱۹۴۲ است که به خاطر این فیلم نشان ویژه کشور لهستان را از رئیس جمهور این کشور دریافت کرد. او همچنین برای نگارش فیلمنامه «عروس گمشده» جایزه بهترین فیلمنامه از جشنواره فیلم فجر را از آن خود کرد.

ماه‌چهره خلیلی

ماه‌چهره خلیلی بازیگر مطرح سینما و تلویزیون در ۱۷ مرداد ۱۳۹۹ در ۴۳ سالگی در لندن درگذشت.

ماه‌چهره خلیلی دارای مدرک کارشناسی ارشد معماری از دانشگاه آکسفورد انگلستان بود و یک دورهٔ بازیگری را در «مدرسه متد» (Method School) واقع در لندن گذرانده بود.

فیلم‌های سینمایی «موش»، «شور شیرین» و «مرگ کسب و کار من است» از جمله آثار سینمایی است که این بازیگر در این فیلم‌های ایفای نقش کرده است. او در مجموعه‌های تلویزیونی «مختارنامه»، «در چشم باد»، «نردبام آسمان»، «گذر از رنج‌ها» و «مرضیه» نیز ایفای نقش کرده است.

بهمن مفید

بهمن مفید بازیگر قدیمی سینما که مدت یک سال به دلیل سرطان ریه تحت درمان بود در ۲۶ مرداد ۱۳۹۹ در سن ۷۸ سالگی، در خانه‌اش در تهران درگذشت. پیکر او، روز ۲۷ مرداد ۱۳۹۹ در قطعهٔ هنرمندان بهشت زهرا به خاک سپرده شد.

بهمن مفید برادر بیژن مفید نمایشنامه‌نویس و کارگردان تئاتر بود که از همان دوران کودکی در نمایش‌های پدرش ایفای نقش می‌کرد. مفید در جوانی، همزمان با تحصیل در دانشکده هنرهای دراماتیک، به کارگردانی و بازیگری می‌پرداخت و در فیلم‌های سینمایی بسیاری پیش از پیروز انقلاب اسلامی ایفای نقش کرد.

«قیصر»، «طوقی»، «رضا موتوری»، «فریاد»، «داش آکل» و «نفس‌ بریده» از جمله آثاری هستند که این بازیگر در آن‌ها ایفای نقش کرده است. «سرود تولد» به کارگردانی علی قوی‌تن در سال 1383 ساخته شد که آخرین اثر سینمایی است که مفید در آن حضور داشته است که صحنه‌های حضور او در این فیلم در نسخه نمایش خانگی «سرود تولد» حذف شده است.

پس از این فیلم بهمن مفید هیچ‌گاه فرصت ایفای نقش در سینما را پیدا نکرد.

عباس جوانمرد

عباس جوانمرد بازیگر و کارگردان مطرح تئاتر 7 مهر سال 1399 در سن 92 سالگی در تورنتو کانادا درگذشت.

عباس جوانمرد تحصیل در رشتهٔ بازیگری را در سال ۱۳۳۲ در «هنرستان هنرپیشگی» در تهران آغاز کرد و سپس در سال ۱۳۳۴ دورهٔ کارگردانی و بازیگری را زیر نظر پروفسور دیویدسون در دانشگاه تهران گذراند و در همان سال گروه هنر ملی را با تنی چند از همفکران خود، در خانهٔ شاهین سرکیسیان تأسیس کرد. در سال ۱۳۳۷ دوره‌های آموزش گویندگی و کارگردانی را در سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران تشکیل داد و در سال ۱۳۳۹ سازمان تئاترهای تلویزیونی را در قالب شش گروه تئاتری به سرپرستی عزت‌الله انتظامی، علی نصیریان، جعفر والی، موحد دیلمقانی، رکن‌الدین خسروی و خودش پی‌ریزی کرد. نخستین تله‌تئاتر پخش شده از تلویزیون ملی ایران، مارگریت نوشته آرمان سالاکرو برگردان شاهین سرکیسیان به کارگردانی عباس جوانمرد بود.

عباس جوانمرد در زمینه تئاتر و نمایش، پژوهش‌هایی دارد که در برگیرنده ریشه‌یابی تئاتر اروپا و ایران است. این پژوهش‌ها به‌همراه رسانه‌های فارسی‌زبان، در دانشنامه‌ها، جنبش‌های هنری و ایران‌شناسی سرتاسر جهان به ثبت رسیده است.

محمدرضا شجریان

محمدرضا شجریان خواننده پیشکسوت موسیقی ایرانی پس از تحمل یک دوره بیماری ۱۷ مهرماه 1399 در سن ۸۰ سالگی درگذشت. پیکر شجریان صبح روز ۱۹ مهر ۱۳۹۹ نزدیک آرامگاه فردوسی به خاک سپرده شد.

قطعاً یکی از تلخ‌ترین اتفاقات هنری سال گذشته درگذشت استاد آواز ایران بود. درگذشت او بازتاب بسیاری در رسانه‌های مختلف داشت و شخصیت‌های هنری بسیاری درگذشت استاد آواز ایران را تسلیت گفتند. 

محمدرضا شجریان موسیقی‌دان و خوانندهٔ موسیقی سنتی ایرانی بود. وی همچنین خوش‌نویس در خطِ نستعلیق، رئیس شورای عالی خانه موسیقی ایران، بنیان‌گذار گروه شهناز، شرکت دل آواز، باغ هنر بم و طراح چند ساز موسیقی بود. او در قرائت قرآن نیز فعالیت داشت و دعای ربنا، نامدارترین تلاوت قرآنیِ او بود. محمدرضا شجریان از بنیاد آقاخان، جایزهٔ خداوندگار موسیقی را دریافت کرده‌است و نامزد جایزه گرمی نیز بوده‌است.

او آواز خواندن را از کودکی آغاز کرد و در سال ۱۳۳۸ به دانش‌سرای مقدماتی مشهد رفت و برای نخستین بار با یک معلم موسیقی آشنا شد. محمدرضا شجریان تا سال ۱۳۵۰ به‌خاطر این‌که پدرش می‌خواست خانوادهٔ آن‌ها بیشتر با قرائت قرآن و چهرهٔ مذهبی شناخته شوند، با نام مستعار سیاوش بیدگانی با رادیو همکاری می‌کرد، ولی بعد از آن پدرش به او اجازهٔ استفاده از نام اصلی‌اش را داد.

«راز دل»، «دستان»، «سرو چمان»، «عشق داند»، «چهره به چهره»، «بوی باران»، «ساز خاموش» و «رندان مست» از جمله آلبوم‌های موسیقی منتشر شده از محمدرضا شجریان است.

اکبر عالمی

اکبر عالمی مجری تلویزیون، منتقد سینما و مستند ساز ۱۰ مهرماه ۱۳۹۹ برای ساخت یک مستند راهی بیمارستانی شده بود که با وجود رعایت پروتکل‌های بهداشتی، او و سه همکار دیگرش به بیماری کروناویروس ۲۰۱۹ مبتلا شدند. او با بدتر شدن بیماری، در بیمارستان بستری شد و با دستگاه، تنفس می‌کرد که متأسفانه 22 مهر 1399 در سن 75 سالگی درگذشت.

در دهه ۱۳۶۰  عالمی شب‌های پنجشنبه برنامهٔ «آن روی سکه» را در شبکهٔ یک تهیه و اجرا می‌کرد که در زمان خود برنامه بسیار جالبی در موضوع سینما بود. عالمی در دههٔ ۱۳۷۰ خورشیدی مجری و کارشناس برنامهٔ «هنر هفتم» بود که به عقیدهٔ بسیاری، اثرگذارترین برنامهٔ تلویزیون در رابطه با سینما بوده‌ است. وی به عنوان مجری‌کارشناس در برنامهٔ «سینما ماوراء» نیز فعالیت داشته ‌است.

کریم اکبری مبارکه

کریم اکبری مبارکه بازیگر سینما و تلویزیون پنجشنبه ٨ آبان ۱۳۹۹ به علت ابتلا به بیماری کرونا در سن ۶۷ سالگی و در تهران درگذشت.

کریم اکبری مبارکه لیسانس بازیگری و کارگردانی تئاتر از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود و فعالیتش را از تئاتر و از سال ۱۳۵۰ شروع کرد. پس از آن در سال ۱۳۵۹، وارد تلویزیون شد.

«مرگ یزدگرد» به کارگردانی بهرام بیضایی اولین تجربه سینمایی اکبری مبارکه بود و پس از آن در چند فیلم سینمایی دیگر از جمله «مسافران»، «چند می‌گیری گریه کنی» و «قندون جهیزیه» ایفای نقش کرد. او همچنین در مجموعه‌های تلویزیونی متعددی ایفای نقش کرد که شاید خاطرانگیزترین نقش او را بتوان نقش ابن‌ملجم در سریال «امام علی (ع)» دانست. «حجر بن عدی»، «مختارنامه» و «بچه مهندس» از دیگر آثاری هستند که اکبری مبارکه در آن‌های ایفای نقش کرده است.

او همچنین در نمایش‌های تئاتر بسیاری برای کارگردان‌های مطرحی چون بهرام بیضایی، بهزاد فراهانی و اکبر زنجانپور ایفای نقش کرده است.

چنگیز جلیلوند

چنگیز جلیلوند بازیگر و صداپیشه پیشکسوت در ۲ آذر ۱۳۹۹ بر اثر ابتلا به ویروس کرونا، در بیمارستان خاتم‌الانبیا تهران درگذشت. پیکر او در ۵ آذر ۱۳۹۹ در قطعهٔ هنرمندان بهشت زهرا به خاک سپرده شد.

جلیلوند فعالیت هنری خود را با تئاتر آغاز کرد و پس از آن وارد عرصه گویندگی شد. چنگیز جلیلوند در میان دوبلورها به «مرد حنجره‌طلایی» و «آقای دوبله ایران» شناخته می‌شد.

از چنگیز جلیلوند در سال ۱۳۵۷ به عنوان یک دوبلور نمونهٔ جهانی نام برده شد. او به جای بازیگران سرشناس خارجی و داخلی بسیاری گویندگی کرده‌است. وی با تیپ‌سازی خلاقانهٔ خود گویندهٔ اصلی نقش‌های مارلون براندو بود.

او پس پیروزی انقلاب اسلامی از ایران رفت و پس از 20 سال به کشور بازگشت و فعالیت هنری خود را از سر گرفت. او همچنین در سال‌های پس از انقلاب اسلامی در چند فیلم سینمایی از جمله «قلاده‌های طلا» و «این سیب هم مال تو» ایفای نقش کرد.

پرویز پورحسینی

پرویز پورحسینی پس از چند روز مبارزه با بیماری کرونا، در ۷ آذر ۱۳۹۹ در بیمارستان فیروزگر تهران، در سن ۷۹ سالگی درگذشت. پیکر پرویز پورحسینی، ۹ آذر ۱۳۹۹ در طبقهٔ بالایی آرامگاهِ همسرش ناهید ارسباران، در قطعهٔ هنرمندان بهشت زهرا به خاک سپرده شد.

پرویز پورحسینی از سال ۱۳۳۹ بازیگری را در کلاس‌های شبانهٔ اداره هنرهای دراماتیک آغاز کرد. پورحسینی در سال ۱۳۴۰ نمایش «مرد گل به دهن» را به کارگردانی حمید سمندریان در سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران اجرا کرد.

او از سال ۱۳۵۵ تا پیش از انقلاب ۱۳۵۷ ایران، در نمایش‌هایی چون خاطرات و کابوس‌ها، شیون، استعاذه، و جنایت و مکافات به ایفای نقش پرداخت. او پس از انقلاب نیز با نمایش‌هایی مانند دکتر فاستوس، ماهان کوشیار، معمای ماهیار معمار، چراغ گاز، افسانه اندوه، شب یهودا و بازجویی به فعالیت‌های هنری خود ادامه داد. او در سال ۱۳۷۱ نیز نمایش یادگار سال‌ها شن را در تالار وحدت اجرا کرد.

پرویز پورحسینی در فیلم‌‌های سینمایی و سریال‌های تلویزیونی متعددی ایفای نقش کرده است که از جمله فیلم‌های سینمایی او می‌توان به فیلم‌های «باشو غریبه کوچک»، «کشتی آنجلیکا»، «روز فرشته»، «شیخ مفید» و «مریم مقدس» و از سریال‌های تلویزیونی این بازیگر می‌توان به سریال‌‌های «امیرکبیر»، «شب دهم» و «میکائیل» اشاره کرد.

کامبوزیا پرتوی

کامبوزیا پرتوی که اواخر آبان ماه برای انجام عمل قلب در بیمارستان بستری شده بود به بیماری کرونا مبتلا شد و در روز سه‌شنبه 4 آذر 1399 در بیمارستان دی تهران درگذشت. علت اصلی مرگ، سکته مغزی و عدم تاب‌آوری اندام‌ها در اثر عمل جراحی و ابتلای همزمان به ویروس کرونا اعلام شد. پیکر کامبوزیا پرتوی ۵ آذر ۱۳۹۹ در قطعهٔ هنرمندان بهشت زهرا به خاک سپرده شد.

کامبوزیا پرتوی کار هنری خود را با ساخت فیلم‌های کوتاه در سینمای آزاد دماوند آغاز کرد. پس از مدتی نخستین فیلم بلند داستانی خود را با نام «عینک» برای شبکه دوم تلویزیون ساخت و کارگردانی در سینمای حرفه‌ای را با فیلم «ماهی» تجربه کرد. از آثار مطرح او در زمینه کارگردانی می‌توان به فیلم‌های «ماهی»، «گلنار»، «بازی بزرگان»، «کافه ترانزیت»، «پرده» و «کامیون» اشاره کرد.

پرتوی برای ساخت فیلم «ماهی» جایزه بهترین فیلم جشنواره فیلم جیفونی ایتالیا و جایزه یونیسف از جشنواره فیلم برلین و جایزه بهترین فیلم جشنواره فیلم آدلاید استرالیا را به دست آورد. او همچنین رکورددار دریافت سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه از جشنواره فیلم فجر بود.

.................................................................................

عباس صفاری، مسعود مهرابی، سید جلال طباطبایی، ابراهیم اثباتی، هدی زرباف، حبیب نقاش، سوسن سلیمی، سید جلال طباطبایی، احمد پورمخبر، اصغر عبداللهی، ابراهیم اثباتی، علی انصاریان، محمد اسدی، علی برقی و هوشنگ میرزایی از دیگر هنرمندانی هستند که در سال 1399 از دنیا رفتند.